nl 
en 
Meer dan de helft van de Nederlandse institutionele beleggers heeft geen beleid voor beleggen in de tabaksindustrie geformuleerd. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Tobacco and Dutch Institutional Investors’ van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) in opdracht van de Hartstichting. De Hartstichting roept institutionele beleggers op om de beleggingsportefeuille tabaksvrij te maken.
De VBDO onderzocht in opdracht van de Hartstichting het beleggingsbeleid van 55 Nederlandse institutionele beleggers, waaronder 30 pensioenfondsen, 6 banken, 8 vermogensbeheerders en
11 verzekeraars. Uit het onderzoek blijkt dat de helft nog geen beleid heeft ontwikkeld op investeringen in de tabaksindustrie. Als voornaamste redenen daarvoor noemen de beleggers dat beleggingen in tabak ‘nog niet op de agenda staan’ binnen de organisatie en dat tabak ‘een vrije keuze’ van consumenten is. Daarnaast zou beleid op investeringen in de tabaksindustrie de risico-rendementsverhouding in gevaar brengen.
“Opvallend zijn de verschillen tussen de branches binnen de onderzoeksgroep”, zo concludeert VBDO directeur Angélique Laskewitz. “Bij de pensioenfondsen heeft meer dan twee derde nog geen beleid geformuleerd. Bij de verzekeraars is dat een tiende. Dat is deels verklaarbaar gezien veel verzekeraars ook zorgverzekeringen verstrekken en zij het beleggingsbeleid daarop afgestemd hebben.”
Verantwoordelijkheid nemen
Floris Italianer, directeur van de Hartstichting, is geschrokken van de conclusies. “Roken is de grootste vermijdbare risicofactor op het krijgen van hart- en vaatziekten, longaandoeningen en kanker. De meerderheid van de Nederlanders is voorstander van een Rookvrije Generatie: een maatschappij waarin niemand meer overlijdt aan de gevolgen van roken. Van pensioenfondsen mag je verwachten dat ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en bijdragen aan een gezonde samenleving. Als we onze kinderen een duurzame en gezonde toekomst willen geven, moeten institutionele beleggers stappen zetten om beleggingsportefeuilles tabaksvrij te maken.”
Mythe: tabak loont
Volgens de VBDO hebben veel institutionele beleggers onterecht het beeld dat investeren in tabak lonend is. “Een mythe” aldus Laskewitz. “Het aantal rokers daalt, de regelgeving rondom tabak wordt constant aangescherpt en er lopen vele rechtszaken tegen de tabaksindustrie. Deze volatiele omgeving maakt de winstzekerheid van de tabaksindustrie in de toekomst een stuk kleiner.”
Italianer voegt daar aan toe: “Wij roepen institutionele beleggers op te stoppen met beleggen in tabak. Roken is geen vrije keuze, tabaksproducten worden bewust zo gemaakt dat ze verslaving stimuleren. We hebben het hier over een combinatie van bewerkte gifstoffen die is ontwikkeld om kinderen te verleiden roker te worden. Elke dag raken 75 kinderen verslaafd aan tabak. Jaarlijks sterven 20.000 Nederlanders aan de gevolgen van roken. Niet voor niets loopt er in ons land een voorgenomen rechtszaak tegen vier tabaksfabrikanten. Bovendien heeft de tabaksindustrie ook vele andere negatieve invloeden op onze maatschappij, denk aan kinderarbeid en milieuconsequenties. Ik roep iedere institutionele belegger daarnaast op om expliciet duidelijk te maken hoe hun beleid aansluit bij de snel groeiende wens vanuit de maatschappij om te komen tot een rookvrije samenleving.”
Wereldwijde trend
Hartstichting en VBDO prijzen de institutionele beleggers die reeds de bewuste keuze hebben gemaakt om niet meer te beleggen in de tabaksindustrie. Zo nam PFZW in 2013 na 42 jaar afstand van de tabaksindustrie in navolging van een uitvoerig engagement proces. Naast arbeidsomstandigheden op de plantages waren ook de verslavende toevoegingen aan tabak een reden om definitief uit tabak te stappen. Bovendien komen de beleggingen in tabak niet overeen met de missie van de deelnemers aan het pensioenfonds voor de zorg. De aan het onderzoek deelnemende partijen hebben een gezamenlijk geïnvesteerd vermogen van 2,8 biljoen euro.
Een ander voorbeeld is de Franse verzekeringsreus AXA IM. In mei van dit jaar maakte het bedrijf bekend dat het zijn in totaal 1,7 miljard euro investeringen in aandelen en obligaties van de tabaksindustrie verkoopt. De grootste reden hiervoor was dat deze investeringen niet langer te rijmen zijn met de rol van AXA als verzekeraar.
Aanbevelingen beleid op beleggingen in tabak voor institutionele beleggers
De VBDO geeft institutionele beleggers in haar rapport een concreet stappenplan en aanbevelingen om beleggingsbeleid op tabak te formuleren. Angélique Laskewitz: “Institutionele beleggers dienen een helder beleid te hebben op beleggingen in tabak, zodat consumenten dat mee kunnen nemen in hun keuze voor een verzekeraar of bank. Ook pensioendeelnemers moeten op de hoogte zijn van het beleid op investeren in tabak van hun pensioenfonds.” De VBDO-directeur roept institutionele beleggers op hun missie en beleggingen op elkaar af te stemmen, een helder standpunt in te nemen over beleggen in de tabaksindustrie én stakeholders tijdig te informeren over stappen die gezet kunnen worden. Daarnaast ziet de VBDO tabak niet als duurzame investering.
Bij het maken van beleid over het (des)investeren in tabak kunnen investeerders ook kijken naar de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (Sustainable Development Goals – SDGs). Laskewitz: “Investeringen in tabak hebben een negatieve invloed op het behalen van de SDGs”.