nl 
en 
Eric Douma is bestuurslid BPL Pensioen, het bedrijfstakpensioenfonds voor de landbouw. Daarnaast vertegenwoordigt hij agrarische ondernemers als bestuurslid van LTO Noord, de Land- en Tuinbouworganisatie voor Noord-Nederland, en als portefeuillehouder voor LTO Nederland. Last but not least is hij zelf ook boer.
Kunt u beschrijven hoe uw ervaring en uw verschillende rollen uw visie op duurzaamheid en biodiversiteit hebben gevormd?
Ik houd me al enige tijd bezig met duurzaamheid. In het begin was ik vooral gericht op klimaat en schone energie. Zo’n tien jaar geleden werd biomassa gezien als een oplossing voor duurzame energie. Hierdoor realiseerde ik me dat duurzaamheid helemaal geen zwart-wit kwestie is.
In het geval van biomassa bepaalt de concrete aanpak je impact op de natuur. Je moet er bijvoorbeeld over nadenken of je afval of nieuwe gewassen gebruikt voor biomassa. Het maakt een enorm verschil of het hout dat je hakt, is aangedreven door dieselmotoren of een boterhammen met pindakaas. Deze keuzes vereisen kennis en betrokkenheid en die zijn ook essentieel om greenwashing te voorkomen. Deze benadering, van goed geïnformeerde beslissingen nemen, staat ook centraal in onze biodiversiteitsstrategie bij BPL Pensioen.
Wat is de biodiversiteitsaanpak van BPL?
BPL Pensioen heeft enkele jaren geleden een visiedocument over biodiversiteit ontwikkeld. Onze visie is het streven naar een stabiel pensioen op een gezonde planeet voor al onze deelnemers. Dit is nu de basis van ons beleggingsbeleid. Van daaruit hebben we besloten dat maatschappelijke behoeften als een leefbaar klimaat, water en biodiversiteit essentiële onderwerpen zijn om ons op te richten. Onderwerpen waar we kansen zien voor verbetering en stabiele rendementen, en onderwerpen waar we impact willen hebben. Voor het nemen van weloverwogen beslissingen, vinden we het belangrijk dat we regelmatig reflecteren op ons beleid en de daadwerkelijke impact van onze keuzes beoordelen.
We zijn niet begonnen met denken vanuit een financieel perspectief, maar zijn begonnen vanuit waar we kansen zagen. Dit lijkt misschien een ongebruikelijke aanpak, maar het stelde ons in staat om diep te graven en inzicht te krijgen in wat biodiversiteit inhoudt buiten de financiële kaders. Daarna zijn we teruggegaan en hebben we gekeken hoe we onze inzichten konden toepassen in de context van BPL Pensioen.
Kun je de rol van het bestuur in dit proces beschrijven?
Ons hele bestuur is betrokken geweest bij elke stap van het proces. We zijn klein begonnen en hebben onze kennis opgebouwd met partners zoals LTO en via opleidingssessies met kennisinstituten zoals CREM. We hebben de tijd genomen om samen te komen en ons begrip van biodiversiteit te ontwikkelen. Dit vereist betrokkenheid en een investering in tijd. Maar het heeft zijn vruchten afgeworpen. Niet alleen in extra kennis, maar ook in afstemming binnen het bestuur. Dit heeft ons besluitvormingsproces over biodiversiteit geholpen en verbeterd. We hebben meer eigenaarschap en nemen beter geïnformeerde beslissingen. Mijn advies is: verdiep je in het onderwerp en kies niet voor de makkelijke weg.
Hoe vertaalt u dit alles naar investeringsbeslissingen?
Laten we vastgoed als voorbeeld nemen. Bijvoorbeeld investeren in een vastgoedfonds. We beoordelen de duurzaamheidskwesties in deze beleggingscategorie en analyseren waar we het meeste impact kunnen maken. In het geval van vastgoed gaat het in de eerste plaats om duurzame energie en isolatie. Hier kan veel impact worden gemaakt door respectievelijk het verminderen van energieverbruik en het gebruiken van een duurzame bron voor de benodigde energie. Een ander aspect is het vermijden van opgeslagen koolstof door het kiezen en verminderen van specifieke bouwmaterialen. Als we hout gebruiken, zoeken we naar hergebruik van hout in plaats van nieuw hout. Vervolgens kijken we hoe we de buiten- en omliggende gebieden kunnen verbeteren zodat we stedelijk gebied groener en biodiverser maken. Op deze manier integreren we onze visie stap voor stap in het bouwproces. Dit is onze aanpak voor illiquide activa, waar we echt een impact willen maken. Voor beleggingen in beursgenoteerde bedrijven ligt onze focus meer op ESG-integratie.
Hoe zorg je ervoor dat beleid de beoogde impact heeft?
Door kritisch te blijven op de oplossingen die worden geboden, vragen te blijven stellen en zelf te gaan kijken of het verhaal op papier ook in het echt bestaat en of de gegevens kloppen. Beleid is belangrijk, zeker voor een investeerder die werkt met kaders en data. Duurzaamheid bestaat echter niet alleen op papier. Het is niet abstract, het is echt. Dat is wat impact ook is, of beter gezegd zou moeten zijn. Daarom moet je ook echt naar buiten gaan en kijken of de werkelijke impact overeenkomt met de beoogde impact. Als je als fonds dergelijke beleidskeuzes maakt, moet je er van tevoren ook rekening mee houden dat dit een tijdsbesteding met zich meebrengt.
Er is geen standaardmethode. We kunnen niet elk bedrijf waarin we investeren bezoeken. Onze investeringen in onroerend goed en landbouwgrond bezoeken we wel. In die gevallen heb je niet per se veel kwantitatieve gegevens nodig om er zeker van te zijn dat je impact hebt. Wat je nodig hebt is een duidelijk doel om naartoe te werken en realistische en meetbare stappen om dat doel te bereiken. Een voorbeeld is dat we op 20% van de landbouwgrond die we bezitten, meer ruimte creëren voor biodiversiteit. In plaats van dat we 100% van de grond gebruiken voor landbouw. We begrijpen dat het bevorderen van de natuur op de lange termijn op een andere manier waarde creëert, in plaats van op de korte termijn rendement te halen uit de exploitatie van die grond. Voor de rest van onze portefeuille zijn we afhankelijker van externe gegevens. Het minimaliseren van ESG-risico’s staat hier centraal; biodiversiteitsrisico is een van die risico’s.
Wat is de rol van data?
Gegevens spelen een belangrijke rol bij het verantwoorden van keuzes aan onze deelnemers en bij het bieden van een duidelijk perspectief voor de toekomst. We gokken niet met het geld van onze deelnemers en we moeten de resultaten van onze keuzes kunnen meten en monitoren om te evalueren of we de beoogde doelen realiseren. Als je jouw keuzes alleen baseert op indirect bewijs, kun je als bestuurslid veel moeilijker je beweringen valideren en een consistent verhaal houden voor de deelnemers en andere belanghebbenden.
We kunnen echter niet alles weten. Er komt een moment waarop je moet beslissen of je gegevens wilt blijven verzamelen of actie wilt ondernemen. Je weet nooit het precieze moment waarop je net genoeg weet om de eerste stap te zetten. Je moet hem gewoon zetten. Daarvoor heb je eerst en vooral een overtuiging nodig over wat belangrijk is. Voor andere duurzaamheidsthema’s ontbraken vroeger ook gegevens, maar we gingen er toch mee aan de slag. Uiteindelijk kwamen er voor deze onderwerpen meer en betere gegevens beschikbaar en ik denk dat we die in de toekomst ook voor biodiversiteit zullen hebben.
Bij BPL Pensioen geloven we dat we het kapitaal onder onze verantwoordelijkheid moeten en kunnen inzetten om een stap voorwaarts te zetten naar een leefbare wereld, met een levenslang inkomen dat waardevast is. We hebben een langetermijnhorizon en dat past goed bij duurzaamheid… zolang we maar de juiste, weloverwogen beslissingen nemen.
